Eeuwigdurende graven (graven voor onbepaalde tijd) en het ruimen van graven

Een veelbesproken onderwerp met betrekking tot islamitische begrafenissen in Nederland en België is de kwestie van graven voor onbepaalde tijd en het opruimen van graven na een bepaalde periode van tijd.

Alhoewel het standaard islamitische standpunt dat begrafenissen voor eeuwig zijn, is het verlenen van graven voor onbepaalde tijd zeldzaam in Nederland. Minder dan 10 procent van alle gemeenten, de gemeenten Apeldoorn, De Bilt en Utrecht, bieden de mogelijkheid van een graf voor onbepaalde tijd. Aangezien de wet niet vereist dat graven voor eeuwig gebruikt mogen worden, zijn begraafplaatsen vrij om te bepalen of ze deze mogelijkheid al dan niet willen bieden. In België worden graven voor onbepaalde tijd überhaupt nooit verleend (artikel 7 Decreet op de begraafplaatsen en de lijkbezorging 1971). Zoals vermeld in het vorige hoofdstuk, bieden Belgische begraafplaatsen alleen graven voor een vaste periode, met de mogelijkheid van een verlenging tot maximum 50 jaar.

Nadat de toekenningsperiode is beëindigd en er geen aanvraag voor verlenging is ingediend, heeft de begraafplaats het wettelijke recht om het graf te zuiveren. Het opruimen van graven betekent dat de overblijfselen van de lichamen worden verwijderd om herbegraven te worden in een groot collectief graf (knekelput) of gecremeerd. Het is ook mogelijk om de resten in hetzelfde graf op een lager niveau (schudden) te herbegraven. Voor het opruimen van een graf is de toestemming van de rechthebbende, een persoon of een rechtspersoon aan wie of aan wie de rechten van een particulier graf zijn verleend vereist.  Het recht om een graf leeg te maken zonder deze toestemming is alleen mogelijk als de wettelijke termijn is verstreken en er geen stappen zijn ondernomen om deze te verlengen.

Onder islamitische geleerden zijn er verschillende meningen over de kwestie van de legaliteit van het opruimen van graven (Sayyid Sabiq 1991, 77; Al Jaziri 2009, 719; Bakhtiar 1996, 53). Ze zijn het erover eens dat het graf van een moslim niet verstoord mag worden als er resten van vlees, botten of andere lichaamsdelen aanwezig zijn in het graf (Sayyid Sabiq 1991, 77-78; Al Jaziri 2009, 720; Bakhtiar 1996, 53). Als het lichaam is ontbonden en veranderd in aarde en stof, is de meerderheid van de geleerden van mening dat het is toegestaan het graf op te graven en de grond te gebruiken voor landbouw, voor bouw of voor andere nuttige doeleinden (Sayyid Sabiq 1991, 77- 78). Sommige andere geleerden, waaronder Maliki-juristen, beweren dat wanneer het lichaam is ontbonden, het graf kan worden opgegraven, maar de grond kan alleen worden gebruikt voor de begraving van andere lichamen en niet voor andere doeleinden (Al Jaziri 2009, 720). Niet alle geleerden zijn het op dit laatste punt eens, zoals duidelijk wordt geïllustreerd in een fatwa die in 1990 werd uitgegeven in antwoord op een vraag van een in Nederland woonachtige moslim. Hij vroeg of graven die al meer dan vierentachtig jaar bestonden kunnen worden gebruikt als een locatie voor een speelplaats voor kinderen. De geleerde die de fatwa heeft uitgegeven, voerde aan dat er geen wettelijk verbod is op het ledigen van graven, maar de overblijfselen moeten op een andere locatie worden begraven volgens de islamitische voorschriften en de overblijfselen moeten waardig worden behandeld (Azhar, 1990).

Dezelfde nationale wettelijke regels die betrekking hebben op het opruimen van graven in het openbare deel van de begraafplaats zijn van toepassing op de islamitische percelen in Nederland en België. Sommige gemeenten, waaronder Delft, hebben nog niet te maken gehad met het opruimen van graven, omdat er geen tekort aan ruimte is op  het islamitische perceel. Andere gemeenten denken over deze kwestie vooruit.  Verschillende regelingen met betrekking tot het opruimen van graven in het islamitische perceel zijn te vinden in de gemeente Heusden, waar een wettelijke regeling is vastgesteld in de lokale regelgeving voor het gebruik van gemeentelijke begraafplaatsen. Er staat dat islamitische graven helemaal niet mogen worden opgeruimd.  Tot dusverre is dit de enige gemeente die haar voorschriften betreffende het opruimen van graven in het islamitische perceel heeft gewijzigd.

Uit onderzoek blijkt dat in Nederland of België nog geen nabestaanden geconfronteerd werden met het opruimen van de graven van hun geliefden. Niettemin hebben begraafplaats managers geïnformeerd dat het opruimen van graven ook op de islamitische kavels is gebeurd. De meeste hiervan waren respectievelijk algemene graven en graven zonder concessie die werden verleend voor de ongestoorde legale termijn van 10 jaar, maar ook respectievelijk algemene graven en graven met concessie waarvoor geen verlenging werd aangevraagd. De begraafplaats ruimt de graven pas als in Nederland de rechthebbende niet op beide kennisgevingsbrieven of in België de rechtmatige concessiehouder niet op een kennisgeving op het graf heeft gereageerd met informatie over het verstrijken van de toekenningsperiode.

Bron: https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/28740/04.pdf?sequence=10

Pin It on Pinterest